Vijf vragen aan Beatrix den Boer 'Digitaal procederen bij de Hoge Raad'

Voor de belastingrechtspraak nadert een cruciale datum: vanaf 15 april 2020 wordt digitaal procederen bij de belastingkamer van de Hoge Raad verplicht voor beroepsmatige rechtsbijstandverleners, vertegenwoordigers van bestuursorganen en niet-natuurlijke personen. Beatrix den Boer-Drinkenburg (Mazars), vanaf de oprichting in 2015 lid van de NOB-werkgroep ‘Digitaal procederen’, volgt de veranderingen in de fiscale rechtspraak op de voet.  

Eerder in het digitaliseringsproces zijn ingangsdata nogal eens verschoven. Die van 15 april staat vast?
‘Alles wijst erop dat die datum definitief is. Ik was woensdag 12 februari bij een workshop van de Hoge Raad waar belangstellenden het webportaal voor zaken van de belastingkamer in een proefopstelling konden testen. Daar werd gezegd: u kunt er echt van uitgaan dat het 15 april wordt. Dat betekent dat in alle belastingzaken waarin de rechtbank of het hof op of na 15 april 2020 uitspraak heeft gedaan en waartegen een of beide procespartijen beroep in cassatie willen instellen – sprongcassatie in het geval van de rechtbank – het cassatieberoepschrift digitaal moet worden ingediend.’

Wat houdt digitalisering van procederen bij de belastingkamer van de Hoge Raad precies in?
‘Denk aan een fysieke postbus: daarin komen de stukken terecht die je als procespartij naar de Hoge Raad wilt sturen. De griffie haalt ze eruit en verspreidt ze in de organisatie. Vanaf 15 april is er voor de genoemde procespartijen geen fysieke postbus meer – alleen een digitale. Hetzelfde geldt voor het omgekeerde traject: na die datum verzendt de belastingkamer van de Hoge Raad stukken alleen digitaal. Dit behalve de aankondiging dat de wederpartij cassatieberoep heeft ingesteld: die komt nog op papier. Inhoudelijk verandert er niets: het is alleen een logistieke aanpassing van de procedure, die meer snelheid en efficiency moet opleveren.’   

Hoe verliep de workshop over het webportaal?
‘In tweetallen kon de werking van het portaal worden getest: het blijkt zeer gebruiksvriendelijk. Alle deelnemers waren enthousiast en gaven als cijfer een ruime acht. Goed nieuws is dat de notificatieberichten – de e-mails die worden gestuurd als er iets gebeurt in een procedure waarin je als gemachtigde optreedt – niet alleen het zaaknummer bevatten maar ook een korte aanduiding van het onderwerp. Rond de invoeringsdatum organiseert de Hoge Raad instructiebijeenkomsten. Iedereen die behoefte heeft aan begeleiding kan zich daarvoor opgeven.’

Om toegang tot het webportaal van de Hoge Raad te kunnen krijgen heb je eHerkenning als inlogmiddel nodig. Hoe gaat dat?
‘De Rijksoverheid onderhoudt een website waar je alles over eHerkenning kunt lezen en waar je je ook kunt aanmelden. De faciliteit staat op naam van een persoon als vertegenwoordiger van een kantoor of organisatie en is niet overdraagbaar. Reken wel op een doorlooptijd van enkele weken voordat je aanmelding is verwerkt, hoewel het ook sneller kan gaan. Het is goed om te weten dat degene die inlogt op het webportaal niet de ondertekenaar van het beroepschrift hoeft te zijn. De inlogger kan bijvoorbeeld ook een secretaresse zijn.’

Dit gaat over de Hoge Raad. Hoe staat de digitalisering in belastingzaken ervoor bij de rechtbanken en de hoven?
‘Daarover valt op dit moment niet veel te melden. Er loopt een onderzoek van het Bureau ICT-toetsing naar de haalbaarheid van hun nieuwe plannen voor digitale toegankelijkheid van de rechtspraak. Eerdere digitaliseringpogingen liepen stuk door vertraging en ernstige budgetoverschrijding. Minister Dekker van Rechtsbescherming heeft gezegd dat hij nieuwe plannen pas wil financieren na een positief rapport van het toetsingsbureau. Afwachten dus of dat er komt. Overigens, zo lang de digitalisering bij de rechtbanken en de hoven niet klaar is zal het desbetreffende onderdeel van het dossier in het webportaal van de Hoge Raad leeg blijven.’