Vijf vragen aan Robert van der Jagt over de Mandatory Disclosure-richtlijn. ‘Kantoren moeten nu al in actie komen’

Op 13 maart bereikte de Europese Raad overeenstemming over de Mandatory Disclosure-richtlijn.* Uiterlijk 1 januari 2020 moet de richtlijn in de nationale wetgeving van de lidstaten geïmplementeerd zijn; inwerkingtreding volgt per 1 juli 2020. Dat lijkt nog even te gaan, maar Robert van der Jagt, voorzitter van de Commissie Wetsvoorstellen, adviseert de kantoren om direct aan de slag te gaan met de voorbereidingen.

Waarom nu al in actie komen?
‘Omdat er een vervelend addertje onder het gras zit. De eerste rapportagedatum is 31 augustus 2020, maar je moet al vanaf deze zomer bijhouden welke adviezen voor rapportage in aanmerking komen. De precieze startdatum is nog niet bekend; die hangt af van het moment van publicatie van de richtlijn in het Publicatieblad van de EU. Twintig dagen daarna gaat de rapportageverplichting in – vermoedelijk ergens tussen 15 juli en 1 augustus 2018. Vanaf die datum moet je dus wel bijhouden welke adviezen gerapporteerd moeten worden, maar je kan pas rapporteren tussen 1 juli en 31 augustus 2020.’

Hoe pak je dat als kantoor aan?
‘Door meteen te beginnen met interne voorlichting over wat er komen gaat. Formeer ook een projectteam. Daarnaast is een organisatie-aanpassing nodig: bij wie leg je de verantwoordelijkheid en welke bevoegdheden horen daarbij? Training van alle betrokken professionals is essentieel. Bij Meijburg, mijn kantoor, hebben we onder meer gekozen voor droogzwemmen: we doen een pilot alsof de richtlijn al in werking is. Als meer kantoren dat doen dan levert dat ongetwijfeld talloze uitvoeringsvragen op. De NOB kan die verzamelen en aan de wetgever voorleggen – liefst voordat die met het echte implementatiewerk begint.’

Kunnen bedrijfsfiscalisten rustig blijven zitten?
‘Nee, zeker niet. De richtlijn bepaalt dat wanneer er geen adviseur bij de zaak betrokken is of wanneer een adviseur niet hoeft te rapporteren – bijvoorbeeld omdat hij buiten de EU gevestigd is of onder de vrijstelling van het verschoningsrecht valt – de rapportageplicht overgaat op de belastingplichtige. Ook bedrijfsfiscalisten moeten dus goed op de hoogte zijn van de komende regelgeving.’

Is de richtlijn duidelijk over het verschoningsrecht?
‘Nee. De basisregel is op zich niet mis te verstaan: de adviseur die over een wettelijk verschoningsrecht beschikt hoeft niet te rapporteren aan de Belastingdienst, maar moet zijn cliënt wel wijzen op de rapportageverplichting. Onduidelijk is echter de praktische uitwerking daarvan. Heeft het verschoningsrecht betrekking op personen of op het kantoor? Met andere woorden: wie precies wordt als “intermediary” aangemerkt? En hoe gaat het wanneer een adviesteam bijvoorbeeld bestaat uit een advocaat/belastingadviseur met een wettelijk verschoningsrecht en een ander persoon uit dat team die geen – of nog geen – verschoningsrecht heeft? De vraag is hoe de bepalingen uit de richtlijn straks in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd gaan worden: breed of beperkt? Nog iets: over het informeel verschoningsrecht van fiscalisten zegt de richtlijn niets.’

Is honderd procent duidelijk voor welke belastingsoorten de richtlijn geldt? 
‘In artikel 2 staat dat de richtlijn geldt voor alle belastingen die door of namens een lidstaat worden geheven – uitgezonderd btw, accijnzen, invoerrechten en sociale zekerheid. Een indirecte belasting als de assurantiebelasting is dus niet uitgezonderd. Hetzelfde geldt voor de Digital Services Tax, die volgens de Europese Commissie ook een indirecte belasting is. Maar de oorspronkelijke gedachte achter de richtlijn is altijd geweest dat ze slechts van toepassing is op directe belastingen. Ook hier zal de parlementaire behandeling van de implementatiewetgeving hoop ik verduidelijking geven.’ 

^{* Revised Directive 2011/16/EU; DAC 6.}

PE-seminar ‘Mandatory Disclosure'
Op 28 mei organiseert de SOB in het kader van het Programma Permanente Educatie een PE-seminar over Mandatory Disclosure. Gewone leden kunnen zich via hun Persoonlijke Pagina aanmelden voor dit seminar. Robert van der Jagt is één van de inleiders.