Tijdsdruk doet afbreuk aan kwaliteit fiscale wetgevingsproces

Amsterdam, 12 november 2002. De tijdsdruk waaronder fiscale wetsvoorstellen behandeld worden doet afbreuk aan de kwaliteit van het wetgevingsproces en leidt slechts tot rechtsonzekerheid en een overbelasting van de wetgevende macht. Dat stelt de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) in een gisteren verschenen rapport, dat aan de staatssecretaris van Financiën werd overhandigd bij de opening van het nieuwe kantoor van de NOB, de Muiderpoort.

De NOB toetste het fiscale wetgevingsproces op vier punten:
- de snelheid;
- de wildgroei van anti-misbruikbepalingen;
- het gebruik van delegatie van wetgevingsbevoegdheden;
- het hanteren van terugwerkende kracht.

Goede belastingwetgeving vergt tijd. De NOB is dan ook voorstander van het eerder betrekken van belangenorganisaties bij de totstandkoming van wetgeving. Idealiter zou het (concept)wetsvoorstel gepubliceerd kunnen worden op het moment dat het aan de Raad van State gezonden wordt. Hierdoor wordt de behandeltijd verlengd en bestaat er meer mogelijkheid om het voorstel goed te doordenken. Ook zal er meer gelegenheid zijn om tijdens de parlementaire behandeling aandacht te schenken aan reacties en commentaren in vakbladen. Ook kan vaker gewerkt worden met voorontwerpen van wet en fiscale verkenningen.

De tijdsdruk waaronder fiscale wetgeving tot stand komt en het daardoor ontstane gemis aan bezinning op de fundamentele grondslagen van een fiscale wet leidt veelal tot nieuwe reparaties van de wet door invoering van anti-misbruikregels met vage of ruime normen. Vooral in de vennootschapsbelasting is er een groei van anti-misbruikmaatregelen te zien die niet goed op elkaar zijn afgestemd. Dit leidt ertoe dat het Nederlandse bedrijfsleven veel kosten moet maken om te voorkomen dat er fiscale ongelukken gebeuren die worden opgeroepen door de overkill van sommige regels. In dit verband acht de Orde het nuttig over te gaan tot een opschoonoperatie in de Wet op de vennootschapsbelasting, waarbij met name aandacht wordt besteed aan onnodig gedetailleerde regelingen en aan anti-misbruikregelingen die 'op elkaar zijn gestapeld'.

Er is een overduidelijke tendens tot delegatie van fiscale wetgeving door in Algemene Maatregelen van Bestuur en ministeriële regelingen aanvullende voorwaarden of regels te stellen. De NOB vindt het van belang dat de volksvertegenwoordiging al tijdens de behandeling van een wetsvoorstel inzicht krijgt in de inhoud van de relevante AMvB's en ministeriële regelingen en daardoor de daadwerkelijke betekenis van nieuwe fiscale regels sneller kan doorgronden.

De NOB is een verklaard tegenstander van terugwerkende kracht van wetgeving die belastend is voor belastingplichtigen. Dit geldt ook voor terugwerkende kracht tot een datum waarop een wetsvoorstel is aangekondigd in een persbericht. Met name het in dergelijke gevallen ontbreken van een voorstel van de wettekst ziet de NOB als grote inbreuk op het rechtszekerheidsbeginsel.